Wat is depressie?

Depressie is een veelvoorkomende aandoening die invloed heeft op het dagelijks leven van een persoon. Een patiënt met depressie kan het gevoel krijgen dat hij geen energie heeft om de dagelijkse activiteiten uit te voeren. Sommigen voelen zich geïrriteerd zonder duidelijke reden. De symptomen van depressie verschillen van persoon tot persoon. Een persoon die zich langer dan twee weken somber en neerslachtig voelt, heeft speciale aandacht nodig, omdat dit een symptoom van depressie kan zijn.

Hoe vaak komt depressie voor?

Depressie is een veelvoorkomende aandoening. De kans dat iemand ooit een ernstige depressie krijgt, is 1 op 20. Vrouwen hebben over het algemeen meer kans om aan depressie te lijden dan mannen. Kinderen en ouderen kunnen ook last hebben van depressie. Een depressie kan kortdurend zijn, maar kan ook maanden of zelfs jaren aanhouden. Als je minstens twee jaar depressief bent, wordt dit chronische depressie genoemd.

Oorzaken van depressie

Om depressie te begrijpen, is het belangrijk om te weten wat de oorzaken zijn. Door inzicht te krijgen in de oorzaken van depressie, kan men effectiever werken aan het vinden van een oplossing. Natuurlijk is het behandelen van depressie niet eenvoudig, maar door naar de oorzaken te kijken, krijgt men meer begrip voor de complexiteit van deze aandoening.

Wat veroorzaakt depressie?

Depressie kan worden veroorzaakt door zowel fysieke als mentale factoren. Bij sommige mensen komt depressie voornamelijk voort uit chemische onevenwichtigheden in de hersenen, terwijl bij anderen negatieve denkpatronen de hoofdrol spelen. Andere factoren zoals vitaminetekorten of overmatige lichaamsbeweging kunnen ook bijdragen aan depressie. Kort gezegd, de oorzaken van depressie variëren per individu.

Persoonlijke kenmerken

Bepaalde persoonlijke eigenschappen kunnen iemand extra kwetsbaar maken voor depressie. Sommige mensen slagen er niet in om problemen op te lossen of om te gaan met onaangename gebeurtenissen. Of ze durven geen steun te vragen, waardoor ze alleen blijven met hun probleem. Andere kenmerken die kwetsbaar kunnen maken zijn:

• Gebrek aan zelfvertrouwen
• Dingen overdrijven
• Angst om te falen
• Hoge eisen aan zichzelf stellen
• Zich niet waardig genoeg voelen

Fysieke oorzaken

Een belangrijke fysieke oorzaak is erfelijkheid. Komen depressies voor in je familie? Dan is de kans groter dat je zelf ook depressief wordt. Ook bepaalde stoffen in je lichaam kunnen depressieve gevoelens veroorzaken, zoals hormonen, medicijnen, alcohol en drugs. Bovendien gaan sommige lichamelijke ziekten vaak gepaard met depressieve gevoelens, zoals aandoeningen van de schildklier en bijnier, diabetes en hart- en vaatziekten.

Levensgebeurtenissen

Goede of slechte ervaringen die je leven plotseling veranderen, kunnen depressieve gevoelens veroorzaken. Voorbeelden zijn het verlies van een partner, het verliezen van een baan of verhuizen naar een andere stad. Ook extreme schokkende gebeurtenissen zoals een overval of een ongeluk kunnen depressie veroorzaken. Gebeurtenissen uit het verleden, zoals misbruik of het vroegtijdig overlijden van een ouder, kunnen ook leiden tot depressie.

Risicofactoren

Het is nog niet precies bekend hoe depressie zich ontwikkelt. Aangenomen wordt dat biologische processen, psychologische factoren, persoonlijke situaties en bijzondere levensgebeurtenissen allemaal een rol spelen. Enkele voorbeelden van risicofactoren zijn:

• Erfelijke aanleg
• Stressvolle ervaringen zoals misbruik of verwaarlozing
• Chronische angststoornissen in de jeugd en adolescentie
• Biochemische veranderingen in de hersenen
• Lichamelijke ziekten zoals een beroerte, hartaanval of kanker
• Belastende leefomstandigheden zoals aanhoudende stress
• Gebrek aan licht tijdens de donkere herfst- en wintermaanden

Soorten depressie

Depressies zijn er in verschillende vormen, van mild tot ernstig. Hoeveel iemand lijdt onder een depressie hangt af van hoe de symptomen het dagelijkse functioneren verstoren.

Milde depressie

Bij een milde depressie is het vaak nog mogelijk om de meeste dagelijkse activiteiten voort te zetten. Het is echter belangrijk om de klachten serieus te nemen en preventieve maatregelen te nemen om ernstigere klachten te voorkomen.

Ernstige depressie

Een ernstige depressie herken je aan het voorkomen van veel symptomen of aan een snelle verergering van de symptomen. Het heeft een grote impact op het dagelijks leven en kan ervoor zorgen dat iemand niet meer kan werken, boodschappen doen of voor kinderen zorgen. Sommige mensen denken aan de dood, omdat dit minder erg lijkt dan leven met een depressie.

Depressieve stoornis

Ook wel ‘unipolaire depressie’ genoemd. Een depressieve stoornis is wanneer iemand voor een langere periode neerslachtig is. Een periode waarin depressieve symptomen optreden, wordt een depressieve episode genoemd. Bij herhaalde episodes spreekt men van een terugkerende depressieve stoornis.

Dysthyme stoornis

De dysthyme stoornis is milder dan een depressieve stoornis, maar moet minstens twee jaar aanwezig zijn met twee of meer depressieve symptomen. De symptomen zijn meestal milder dan bij depressie, maar de lange duur maakt de dysthyme stoornis zwaar.

Bipolaire stoornis

Beter bekend als manisch-depressieve stoornis. Hierbij wisselen periodes van extreme vreugde en hopeloosheid elkaar af. Er wordt onderscheid gemaakt tussen type I en type II bipolaire stoornis.

Psychotische depressie

Dit is wanneer naast depressieve gevoelens ook wanen of hallucinaties voorkomen. Wanen sluiten vaak aan bij de inhoud van de depressie.

Perinatale depressie

Deze vorm van depressie kan optreden bij vrouwen die net een kind hebben gekregen. Het lijkt op ‘normale’ depressie, maar treedt op binnen vier maanden na de bevalling.

Seizoensgebonden depressie

Mensen die alleen in de herfst, winter en/of vroege lente depressief zijn, lijden vaak aan een seizoensgebonden depressie. De bekendste variant is de winterdepressie, waarbij symptomen zoals somberheid, vermoeidheid en gewichtstoename voorkomen.

Is depressie genetisch?

Genetica kan iemand enigszins vatbaar maken voor depressie, maar het is zelden de beslissende factor. Het komt vaker voor dat gedragingen en denkpatronen binnen families worden doorgegeven, waardoor depressie vaker voorkomt.

Is depressie aangeleerd?

Depressie kan aangeleerd zijn. Negatieve denkpatronen en gedragingen kunnen van generatie op generatie worden doorgegeven. Wat belangrijk is om te onthouden, is dat alles wat is aangeleerd, ook weer kan worden afgeleerd. Negatief denken kan worden veranderd in positief denken, wat wonderen kan doen om depressie te verlichten of zelfs te genezen.

Symptomen van depressie

Elk individu ervaart depressie anders, maar er zijn algemene symptomen die kunnen wijzen op een klinische depressieve stoornis. Raadpleeg altijd een arts of psychotherapeut voor een adequate diagnose en behandeling. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

• Gevoelens van hopeloosheid of hulpeloosheid
• Verlies van interesse in dagelijkse activiteiten
• Verstoringen in slaappatronen
• Veranderingen in eetlust
• Moeite met het beheersen van emoties
• Verlies van energie
• Moeite met concentreren
• Lichamelijke pijnen zoals hoofdpijn en spierpijn

Behandeling van depressie

Een goede behandeling is essentieel. Er zijn veel manieren om depressie te behandelen, waaronder:

• Medicatie (antidepressiva)
• Psychotherapie
• Zelfhulp

Antidepressiva

Er zijn verschillende soorten antidepressiva, waaronder:

• Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s)
• Tricyclische antidepressiva (TCA’s)
• Monoamineoxidase-remmers (MAO-remmers)
• Serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s)

Tranquillizers

Deze medicijnen worden ook gebruikt om depressie te behandelen, maar minor tranquillizers zoals benzodiazepines worden niet gebruikt vanwege de kans op verslaving. Major tranquillizers worden gebruikt bij melancholische of psychotische depressie.

Stemmingsstabilisatoren

Deze medicijnen zijn belangrijk bij bipolaire stoornis en helpen manie te behandelen en stemmingswisselingen te stabiliseren.

Psychologische behandelingen

Er zijn verschillende psychologische behandelingen voor depressie, zoals:

• Psychotherapie
• Cognitieve gedragstherapie (CGT)
• Interpersoonlijke therapie (IPT)
• Counseling
• Mindfulness-meditatie

Hulp bij depressie: wat kunnen vrienden of familie doen?

Bij mentale problemen wenden veel mensen zich eerst tot hun partners, familie of vrienden. Hun steun en troost zijn bijzonder belangrijk voor mensen met depressie. In ernstige gevallen hebben partners en familie ook zelf ondersteuning nodig. Informeer jezelf over depressie om beter te begrijpen wat de persoon doormaakt en steun hen bij het zoeken naar professionele hulp, het nemen van medicatie en het nakomen van afspraken met de behandelend arts of therapeut. Activeer hulp en steun vooral wanneer er tekenen zijn dat iemand zichzelf mogelijk iets wil aandoen.